De buitengewone geschiedenis van de Molukkers in Drenthe

Van 16 april tot en met 1 oktober 2023 is in het Drents Museum in Assen de tentoonstelling Menyala - De buitengewone geschiedenis van de Molukkers in Drenthe te zien. Aan de hand van honderd voorwerpen met persoonlijke verhalen ontdek je de geschiedenis van de Molukkers in Drenthe. De tentoonstelling is samen met de hiervoor in het leven geroepen werkgroep Menyala gemaakt. De werkgroep bestaat uit zeven jongeren met zowel Molukse als Drentse roots, waaronder de Assense Zoë Nunumete (23). Zoë vertelt ons meer over deze bijzondere tentoonstelling.

Een mooie bijdrage
“In 2021 volgde ik de minor Staat van de Wereld aan de Hogeschool Utrecht. Ik deed onderzoek naar de pijn en het verdriet van de eerste generatie Molukkers in Nederland. Tijdens de minor maakte het Drents Museum bekend dat zij in 2023 een tentoonstelling over de geschiedenis van Molukkers in Drenthe zouden maken. Daar kon mijn onderzoek wel aan bijdragen, dacht ik. Ik heb contact gezocht met algemeen directeur Harry Tupan en mocht al snel op gesprek komen met hem en conservator geschiedenis Jan van Zijverden. Daar vertelden ze mij over de plannen voor een werkgroep.”

Werkgroep Menyala
Een paar maanden later was Zoë onderdeel van de werkgroep Menyala. Het museum bracht een groep jonge mensen met zowel Molukse als Drentse roots bij elkaar om samen met het museum vorm aan de tentoonstelling te geven. “We hebben in totaal anderhalf jaar aan de tentoonstelling gewerkt. We begonnen met het verzamelen van objecten en verhalen waar we de tentoonstelling mee zouden vullen,” vertelt Zoë. “Vervolgens zijn we gaan werken aan de randprogrammering, communicatie, events, tentoonstellingsteksten, het tentoonstellingsboek, DM Magazine en nog veel meer. Alle werkgroepleden deden dit naast hun reguliere banen en studies, dus soms was het best pittig. Maar het was echt geweldig om hieraan mee te werken.”

Buitengewone objecten
Inmiddels zijn er precies honderd objecten met persoonlijke verhalen verzameld die de geschiedenis van de Molukkers in Drenthe weergeven. Menyala - Maleis voor ‘schitteren’ – vertelt over de pijn en het verdriet, maar ook over de ambities en idealen. Het gevoelige verleden met de rauwe randen komt aan bod, maar er wordt ook een licht geschenen op de passie en de veerkracht van de Molukse gemeenschappen.

Persoonlijke verhalen
“Een object dat voor mij erg bijzonder is, is het notitieboekje van mijn opa,” zegt Zoë. “Mijn opa werkte aan de Birma-spoorweg en maakte tijdens de Japanse bezetting notities van zijn ervaringen. Tijdens deze periode noteert hij belangrijke woorden die hij in het Engels, Nederlands en Japans leert.” Meer dan 100.000 dwangarbeiders kwamen om, maar Zoë’s opa overleefde. “Andere bijzondere objecten zijn de schilderijen van Hoogeveens kunstenaar Nicky Nahafahik. Het zijn werken uit de tijd van nu. Nicky laat zijn Molukse identiteit op een prachtige manier in zijn werken zien. Hoe bijzonder dat deze werken tegenwoordig in allerlei niet-Molukse huishoudens hangen. Een mooie manier om onze Molukse identiteit en trots met anderen te delen.”

De toekomst
“Ik heb ontzettend veel geleerd van mijn deelname aan deze werkgroep. Ik heb nieuwe mensen leren kennen, vriendschappen gesloten, mijn netwerk verbreed en ben nog veel meer over het onderwerp te weten gekomen,” vertelt Zoë over het proces. “Ik ben in mijn zoektocht naar objecten bewust buiten mijn eigen bubbel getreden. Ik heb meer begrip en empathie gekregen voor mensen die misschien heel anders in het leven staan dan ik. Dat is mij erg dierbaar.” Op de vraag wat ze met de tentoonstelling hoopt te bereiken, zegt Zoë: “Ik hoop dat we meer naar elkaar gaan luisteren. Dan bedoel ik niet alleen dat Nederlanders naar ons moeten luisteren, maar ook dat wij Molukkers elkaar beter leren kennen. We hebben allemaal een eigen verhaal en een eigen achtergrond. Meer naar elkaar luisteren en naar elkaar omkijken is het middel om samen een betere toekomst in te gaan.”